تصفیه روغن موتور سوخته

بررسی‌های آماری نشان می‌دهد روغن مصرف‌شده یکی از مهمترین آلاینده‌های آبراه‌های جهان به حساب می‌آید. اگر شرایط دفع یا ذخیره‌سازی روغن‌های تصفیه‌نشده نامناسب باشد احتمال نفوذ آنها به آب‌های زیرزمینی و منابع آشامیدنی بیشتر می‌شود. بازیافت یا تصفیه روغن سوخته، آسیب به محیط زیست را تا حد قابل‌ملاحظه‌ای کاهش می‌دهد. امروزه فناوری‌های مختلفی برای تصفیه روغن سوخته بکار می‌رود. برای اینکه روغن‌های تصفیه‌شده قادر به تحمل دمای بالا و فشار زیاد موتور خودرو باشند، در فرآیند تصفیه آن‌ها از تجهیزات مختلفی استفاده می‌شود. برای خرید روغن موتور در بهترین قیمت و کیفیت به فروشگاه آنلاین روغن موتور روغنت باما مراجعه کنید.

تصفیه روغن موتور چگونه انجام می‌شود؟

اگر تصور می‌کنید روغن سوخته موتور هیچ کابردی ندارد، اشتباه می‌کنید. با اجرای چند تکنیک کلیدی می‌توان این محصول را برای استفاده در برحی تجهیزات یا صنایع بکار برد. اما نکته مهم این است که علی‌رغم حذف آلاینده‌ها در فرایند بازایافت نمی‌توان از این روغن در تجهیزات بسیار پیچیده و فنی استفاده کرد. از طریق تصفیه روغن موتور می‌توان ذرات جامد و آب را از طریق ته‌نشینی آن‌ها حذف کرد. برای حذف گریس، صمغ و مواد قابل‌حل در اسید باید به سراغ اسید سولفوریک برویم.

{ برای اطلاعات بیشتر پیشنهاد می‌کنیم مقاله بهترین روغن موتور ایرانی را مطالعه کنید.}

خنثی‌سازی محیط اسیدی تنها به کمک استفاده از مواد قلیایی امکان‌پذیر خواهد بود. برای حذف مواد صابونی به مایعات حلال نیاز داریم. روش‌های تدری نیز بهترین گزینه برای حذف رطوبت و روغن‌های فرار هستند. برای جذب ناخالصی‌ها و رنگبری روغن موتور باید از خاک مخصوص استفاده کرد. اگر در روغن مواد معدنی و دیگر جامدات وجود داشته باشد به استفاده از فیلترینگ نیاز خواهیم داشت. برای تصفیه انواع روغن روغن موتور از روش‌های مختلفی استفاده می‌شود که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم:

تصفیه روغن موتور به روش هیدروژناسیون

در این روش، برای جداسازی مواد جامد بر سر راه روغن ورودی از فیلتر استفاده می‌شود. سپس، محلول همراه با هیدروژن داغ وارد ستون اختلاط شده و حرارت داده می‌شود. مخلوط گرم بعد از ترکیب با مایع جدا‌کننده به استرینر می‌رود. در این مرحله، به رآکتور کاتالیستی برای جدا کردن فلزات محلول از روغن نیاز داریم. مرحله سولفور‌زدایی و کلر‌زدایی نیز در فرایند هیدرو‌فیشینینگ انجام خواهد شد. واکنش‌های هیدروکراکینگ ملایم باعث می‌شود که خواص فیزیکی و شیمیایی روغن تصفیه‌شده در مقایسه با محلول ورودی بهبود یابد. واحدهای مختلف از نظر میزان گردش هیدروژن، سرعت و فشار با هم متفاوت هستند.

تصفیه روغن به کمک خاک معدنی، اسید و باز

در این تکنیک بعد از آبگیری اولیه از روغن، آن را وارد تانک تقطیر می‌کنند. عملیات تقطیر به جداسازی گازوئیل و مواد سبک از روغن منجر می‌شود. سپس با کمک مبدل‌های حرارتی روغن جوشیده سرد شده و در تانک‌های شوینده اسیدی ریخته خواهد شد. از اسید سولفوریک غلیظ برای شستن روغن جوشیده استفاده می‌شود. بعد از حدود ۱۰ تا ۱۲ ساعت عملیات لجن‌گیری اسید آغاز خواهد شد. بد از اتمام فرآیند لجن‌گیری روغن اسیدی با آهک خنثی مخلوط و در دمای ۱۶۰ درجه سانتیگراد گرم می‌شود.

در بازیافت قلیایی دمای روغن تا حدود ۱۲۰ درجه سانتیگراد افزایش می‌یابد و پس از عبور از مبدل‌های حرارتی دما به ۴۵ درجه کاهش یافته و روغن با مخلوط با محلول کربنات کلسیم و سود شستشو داده شده و آبگیری می‌شود. بعد از حدود ۱۰ تا ۱۲ ساعت لجن ته‌نشین شده و برای جداسازی آن از فاز روغن مشکلی به وجود نمی‌آید. بعد از جداسازی روغن، آن را به واحد تقطیر منتقل کرده و همزمان اختلال با خاک انجام خواهد شد. در این مرحله دمای روغن به ۳۵ درجه سانتیگراد افزایش خواهد یافت. در بازیافت و تصعیه به کمک خاک رس نیازی به استفاده از اسید نداریم. سایر مراحل این فرایند نیز کاملا مشابه تصفیه روغن به کمک اسید و باز است.

تصفیه تحت خلا

در این تکنیک، بعد از آبگیری و لجن‌گیری مقدماتی، روغن به مخازن استوانه‌ای ایستاده منتقل می‌شود. روغن عبور از دستگاه سپراتور به سه فاز مختلف آب، لجن و تجزیه می‌شود. روغن لجن‌گیری‌شده از مبدل حرارتی عبور کرده و دمای آن به ۱۵۰ درجه سانتیگراد افزایش می‌یابد. رفلاکس بخار در چند مرحله شرایط برای جداسازی روغن را فراهم می‌کند. بعد از اتمام عملیات تقطیر، خلاء نسبی و دمای ۴۰۰ درجه سانتیگراد برای تقطیر روغن به کار می‌رود. روغن تقطیر شده با نقطه اشتعال بالا بعد از ورود به مبدل‌های حرارتی به دمای ۳۵ درجه سانتیگراد خواهد رسید. سپس، برای اتمام فرایند استخراج، روغن وارد تانک‌های شستشوی اسیدی می‌شود. در این تکنیک برای شستشوی روغن دو اسید با نام‌های اسید سولفوریک و اسید اسیدیک بکار می‌رود.

{ روغن موتور چیست؟ برای کسب اطلاعات بیشتر روی لینک مقاله کلیک کنید.}

تصفیه روغن موتور به کمک برج تقطیر مولکولی

در این تکنیک بازیافت، ابتدا تصفیه مقدماتی بر روی روغن انجام شده و سپس نوبت به مرحله تقطیر می‌رسد. این تکنیک به جداسازی آب و هیدروکربن‌های سبک کمک می‌کند. این روش تصفیه روغن در دمای پایین، شرایط خل، با فیلم نازک و بدون افزودنی‌های شیمیایی انجام می‌شود.

فرایند بازیافت روغن موتور با حلال پروپان

این نوع تصفیه شیمیایی با حلال پروپان در دمای اتاق انجام می‌شود. برای خنثی‌سازی ترکیبات نامطلوب از یک محلول بازی دارای هیدروکسید آمونیوم یا هیدروکسید پتاسیم کمک می‌گیریم. دلیل اصلی استفاده از حلال پروپان این است که انتخاب‌پذیری بالایی داشته و می‌تواند فلزات و دیگر آلودگی‌ها را از بین ببرد. برای جداسازی پروپان مخلوط روغن وارد مبدل‌های حرارتی شده و به فلاش می‌رود. مرحله جداسازی پروپان به کمک آب سرد کندانس‌شده انجام می‌شود.

بازیافت روغن با تکنیک اولترا فیلتراسیون

این نوع تکنولوژی بازیافت بسیار پاک و کارآمد است. در این روش برای تصفیه روغن سوخته از غشاها و موانع کارآمد دارای کربن فعال استفاده می‌شود. برای جداسازی آب و رسوبات بزرگ به دستگاه سانتریفیوژ و دمای پایین نیاز داریم. بعد جداسازی آب و حلال نوبت به تصفیه روغن می‌رسد. مرحله جداسازی گازوئیل نیز در ستون مورد‌نظر انجام خواهد شد. مهمترین مرحله یا فرایند فیلتراسیون روغن در دمای بالا به کمک فیلترهای تیوپی انجام می‌شود.

علت سیاه شدن روغن موتور چیست؟ برای گرفتن جواب سوال خود، به لینک مقاله مراجعه کنید.

مراحل تصفیه روغن موتور

برای اینکه روغن خالص به دست بیاوریم باید مراحل گام زدایی، خنثی‌سازی، رنگ‌بری و بوگیری انجام شود. برای اینکه با تک‌تک این مراحل آشنا شوی در ادامه به توضیح آنها می‌پردازیم:

مرحله گام زدایی

این مرحله به دو به دو زیر مجموعه تقسیم می‌شود. در اولین قسمت گام‌زدایی با کمک در مرحله بعدی به کمک اسید فسفریک و اسید سیتریک انجام می‌شود. میزان آب باید به اندازه‌ای باشد که طبق موجود در روغن با آن ترکیب شود. نیروی گریز از مرکز آب به دفع صمغ کمک خواهد کرد. به دلیلی که برخی فلزات مانند کلسیم و منیزیم از طریق آب دفع نمی‌شوند، استفاده از اسید برای گام‌زدایی آنها ضروری است. برای گام‌زدایی با اسید ابتدا باید دمای روغن به ۱۵۰ تا ۱۸۰ درجه سانتیگراد افزایش یابد؛ سپس، سپس اسید فسفوریک دارای غلظت ۷۵ درصدی را به مقدار یک‌دهم به روغن اضافه می‌کنیم.

مرحله خنثی سازی اسید چرب

ابتدا میزان اسید چرب آزاد موجود در روغن اندازه‌گیری شده و سپس اقدامات لازم برای خنثی‌سازی آن انجام می‌شود. برای خنثی‌سازی به محلول سود با غلظت مناسب نیاز داریم. این محلول کمک می‌کند که اسید چرب‌های آزاد موجود در روغن به حالت صابون غیر‌محلول درآیند و خروج آنها ساده‌تر شود. در برخی مواقع، خنثی‌سازی چندین مرتبه تکرار می‌شود. برای جداسازی صابون‌های غیر‌محلول باید روغن را با آب داغ ترکیب کرده و در دستگاه سانتریفیوژو شستشو دهیم.

مرحله رنگ بری

حالا نوبت به این می‌رسد که مواد رنگی موجود در روغن جدا شوند. خاک رنگ که یک نوع ماده سیلیکات آلومینیوم هیدرات است اصلی‌ترین ماده در این مرحله به حساب می‌آید. فرآیند ترکیب روغن با خاک رنگ در شرایط خلا انجام می‌شود. بعد از گذشت زمان و سرد شدن روغن، خاک رنگ حاوی پیگمنت‌های رنگی به کمک فیلترراسیون جدا خواهد شد. علاوه بر رنگ، مقدار زیادی از فلزات نیز در کاهش طول عمر روغن موتور تاثیرگذار بوده‌اند که در مرحله رنگ‌بری این نوع فلزات نیز از بین می‌روند.

مرحله بوگیری

ترکیبات فرار و بودار موجود در روغن موتور به دلیل اکسیداسیون تشکیل می‌شوند. مرجله بوگیری برای دفع آن‌ها ضروری است. این فرآیند در درجه حرارت بالا و شرایط خلاع انجام می‌شود. برای خروج سایر فلزات باقیمانده در روغن، ابتدا آن را سرد کرده پس به آن اسید سیتریک اضافه می‌کنیم. با انجام فیلتراسیون مرحله تصفیه روغن به پایان می‌رسد.

{ برای نحوه چک کردن روغن موتور پیشنهاد می‌کنیم روی لینک مقاله کلیک کنید.}

جمع بندی

بازیافت یا تصفیه روغن موتور به معنی حذف ناخالصی‌ها و مواد غیر‌محلول در آن است. تصفیه تقطیری روغن موتور یکی از روش‌هایی است که در اغلب پالایشگاه‌های کشور برای حذف رنگ، فلزات و مواد اضافی از روغن انجام می‌شود. روغن موتور خودرو به دلیل اینکه مسئولیت کنترل حرارت را بر عهده دارد بعد از مدتی به روغن سوخته تبدیل شده و باید آن را تعویض کنید. تکنیک‌های مختلفی برای تصفیه و بازیافت روغن‌های سوخته وجود دارد؛ اما مراحل اصلی برای تصفیه روغن شامل گام‌زدایی، رنگ‌بری، بوگیری و خنثی‌سازی هستند. البته، این مراحل بعد از انجام فیلتراسیون اجرا خواهد شد.

سوالات متداول

تصفیه روغن موتور چه مزایایی دارد؟

فرآیند تصفیه بسیار مقرون‌به‌صرفه بوده، میزان مصرف انرژی در آن کم است و بازدهی تولید را بالا می‌برد.

تکنیک‌های اصلی تصفیه روغن سوخته چیست؟

بازیافت اسیدی به کمک اسید سولفوریک،ت تصفیه غیر‌اسیدی به کمک خاک رنگ، روش سانتریفیوژ و هیدروژناسیون مهم‌ترین روش‌هایی هستند که می‌توان برای بازیافت روغن موتور از آن‌ها استفاده کرد.